Robotika eta pentsamendu konputazionala

Robotika roboten zientzia eta teknologia da eta roboten diseinuaz, aplikazioetaz eta manufakturazioaz arduratzen da. Robotikan gai desberdinak konbinatzen dira, hala nola, mekanika, elektronika, informatika edota adimen artifiziala. Baita aljebra eta egoera makinak ere arlo garrantzitsuak dira.

SAILKAPENA (kronologiaren arabera)

1.belaunaldian robotak manipulatzaileak ziren.

2.belaunaldian, ikasten duten robotak sortu ziren.

3.belaunaldian, sentsore bidezko robotak agertu ziren, programa baten aginduak exekutatzen dituenak. 

4.belaunaldian, robotak adimentsuak dira, non egoerari buruzko informazioa jaso eta helarazteko gai diren.

Hezkuntzarekin erlazionatuz, Hezkuntza Robotika, diziplina arteko irakaskuntza sistema bat da, ikasleen trebetasun eta gaitasunak garatzeko gai dena. Irakaskuntza sistema hau, araututako eskola egitasmoaren arlo desberdinak biltzen ditu. Robotikaren bidez, zientzia, teknologia, ingeniaritza eta matematikako arloak lantzen dira, baita hizkuntza eta sormen arloak ere.

Jarraitzen den metodologia didaktikoa

Irakasleak erronka bat planteatzen die ikasleei eta hauek tresna informatikoak, eta osagai elektronikoak erabiliz, prototipo programagarriak sortuko dituzte erronkari aurre egiteko. Ikastaro hauetan ikasleei kontzeptu fisiko, matematiko eta teknologikoak erabiltzea eskatzen zaie erronkari aurre egin ahal izateko. Modu honetan ikasleek, eskolako curriculumean barneratutako kontzeptuak modu praktikoan landu ahal dituzte.

Konpetentziak

-Arazoak aurreikusteko, erabakiak hartzeko eta hauek ebazteko trebetasuna garatzen da.

-Lidergoa, autoestimua, erronka-bilaketa, taldean lan egiteko gaitasuna, negoziatzea eta gainerakoekin komunikatzen jakitearen trebetasunak lantzen dira. 

Alderdi zientifiko-teknologikoari dagokionez, robotikaren bidez, informazioa bilatzen, lortzen eta erabiltzeko ahalmena garatzen da.

Orain beste gai desberdin azalduko dut: 

Pentsamendu konputazionala

Nola pertsona bakar batek, berezko gaitasun, konputazioa, pentsamendu kritikoa eta informatikaren oinarrizko kontzeptuen bitartez arlo desberdineko arazoei aurre egiteko gai izatea. Kontzeptuaren sortzailea Seymour Papert izan zen baina Jeanette Wing izan zen kontzeptua garatzen

amaitu zuenak. Pentsamendu konputazionalak trebetasun desberdinez osatuta dago, adibidez, arazo bat analizatzea, datuak prozesatzea etab.

Oinarria: arazoen konponketa.

Faseak: 

- Deskonposizioa, faktoreen azterketa, abstrakzioa eta algoritmoak. Deskonposizioaren fasean arazo nagusia zati txikietan banatzen da, errazagoa izateko. 

- Faktoreen azterketan arazo txikiak konpontzen dira modu indibidualean. 

- Abstrakzioan, arazoa konpontzeko garrantzizkoa ez den informazioa baztertzean datza.

- Algortimoetan, arazoa konpontzeko pausuak azaltzen dira.

Pentsamendu honen bidez, trebetasun batzuk garatzea lortzen da, hala nola, pentsamendu kritikoa era teknologi berrien erabilera.

Robotikaren idea ona iruditzen zait, baina ikusten dudan desabantaila handia izango litzateke dirua.  Hezkuntzan diru gutxi inbertitu eginten dute eta horregatik ohiko moduan egiten dira gauzak diru baliabide berriak erosteko ez daukatelako. Baina, egia da gauzak ondo pentsatzen badituzu, baliabide ez oso gareztiak aurkitu dezakegu, adibidez, inprimagailu 3d izan ahal da. 

Beste gaiarekin lotuta, askotan, jendeak arazo baten aurrean blokeatzen dira eta ez dakite nola konpondu. Horregatik, pentsamendu honekin gure ikasleei irakutsi diezaikegu arazoak konpondu ahal direla edo behintzak, egoera hobetu, bakarrik lan egin behar dutela aurrera egiteko. 

Flipped classroom

Metodologia hau Jonathan Bergmann eta Aaron Sams irakasle estatubatuarrek asmatu zuten 2007. urtean.

Irakasle hauek haien aurkezpenak grabatzeko software bat aurkitu zuten eta hau erabiliz haien klaseak zuzenean grabatu eta sarera igo zituzten bertaratu ezin ziren
ikasleentzat.

Pixkanaka pixkanaka klase hauek hedatzen hasi ziren eta denbora gutxian izugarrizko arrakasta izan zuen metodologiak.

“Flipped Classroom” hitzak terminologiari dagokionez “aula invertida” edo “Irauliko ikasgela” esan nahi du eta horretan oinarritzen da metodologia hain zuzen ere: hezkuntza tradizionalari “buelta” ematea; hau da, azalpen teorikoak gelatik kanpo ematen dira eta klaseko ordu horiek prozesu kognitiboen garapenerako erabiltzen da.

Metodologia honetan, betiko etxerako lanak gela barruan egiten dira. Horrela, ikaslea bere ikasketa prozesuaren arduradun bihurtzen da, lana bere erritmora egokituz eta irakaslearen papera erabat aldatuz, gidari laguntzaile bihurtuta.

Hala ere, gela bat “flippeatzea” bideo baten edizioa eta banaketa baino askoz gehiago da. Metodo konstruktibistak eta zuzeneko heziketa elkartzen dituen ikuspegi integrala da. Metodo hau zuzen aplikatzerakoan, ikasketa fase guztietan onurak sortu ditzake.

• “Flipped Clasroom” metodologiaren barruan hainbat modelo desberdindu daitezke (Domingo Chica Pardo, 2016)

1. Estandarra: bideoak etxean ikusi eta ariketak gelan egin
2. Eztabaidara bideratutakoak: bideoak gelako eztabaidara edo hausnarketa bultzatzen dute.

3. Esperimentaziora loturikoa: ikasgai desberdinen edukiak sakontzeko.
4. Hurbilketakoak: gai baten hasieran adibidez, bideoak gelan ikusten dituzte eta lehen galderak irakasleari egin.
5. Talde lanera bideraturikoak: jarduera egiteko taldekatzea.

6. Ordutegien birplanteaketa: sarean ordutegi berriak finkatzen dira (lanak entregatzeko adibidez).
7. Irakaslearen rol aldaketa: irakasleak bideoak egiteaz gain, ikasleek ere egin ditzakete.

Nire ustez, flipped clasrrom metodologia berritzaile honek, hezkuntza aldatzeko gogoekin eta horretarako gaitasunak dauzkaten irakasleekin batera doala. Beraz, hezkuntzan eragina daukaten pertsona guztien esku dago honen garapena eta arrakasta. Gainera, irakasleak haien aurkezpenak grabatzen eta sarera igo dituztenez ikasleen eskura egongo dira eta zalantzaren bat edo laguntza badute bideotara jo ahal dute.

eLearning eta mLearning

Zer da? 

Metodologia bat da, eta bere ezaugarri nagusia da non-nahi zabiltzala ere egoera horretan behar duzun informazioa jaso ahal izatea poltsikoko ordenagailu bati esker ("mugienduan ikasi" litzateke movil-learning hitzaren esanahia). 

Ze gailuren bidez egin daiteke?

- Smartphone

- Tabletak

- Portatilak

- Tablet PC hibridoak

- eReader-ak

- mP4ak, mp5ak- mp3 gailuak

- Podcast aparailuak.

Zer da eLearning?

u-learningun-a edo uLearning-a: Nondiknahi edo ubikotasunak esan nahi du, leku guztieta zaudela batera. Konektibismoarekin eta mobilitatearekin du zerikusia. Hezkuntza elektronikoko edo urruneko hezkuntzako sistema da; bertan, informazioaren eta komunikazioaren teknologiak erabiltzen dira prestakuntzarako, gaikuntzarako eta irakaskuntzarako. Lineako prestakuntza birtuala ere baderitzo. 

Tresnak erabilgarriak elearning gauzatzeko.

- Google Docs erraminta

- Google Goggles eta Maps unibertsitatean.

Historia: 

- mLearning: Urrutitik ikasteko kontzeptua 1970etako hamarkadan hasten da Britainia Handian Open Universitu edo distantzioa unibertsitatea sortzen denean. Michael soziologo azkarrak distantzia unibertsitatearen garrantzia azpimarratu zuen etorkizuna iragarriz. Lord Young: social visionary and Innovator izendatua izan zen (gizarteko iragarlea eta berritzailea). 

      Gaur egun eta etorkizunean: enpresetan, adminitrasioan eta unibertsitatean ere erabiltzen da. Horretarako, tresna mobilak ezinbestekoak dira. Unibertsitatean, wLearning-a hasiko dira gauzatzen lasten, gure ikasleak hasten badira smartphoneak, tabletak, eReader-ak erabiltzen ikaskuntza prozesuetan.

-eLearning: 80etan WWW deritzona, HTML hizkuntza eta abar sortu ziren eta e-learning kontzeptua mamitzen haste da. Lehenbiziko zerbitzaria CERNen montatu zute 1991ean. 70 eta 80etan beste ikerlari berritzaile batek lehen pausua eman nahi izan zuen mobilitaterako tablen antzeko ordenagailua diseinatuz... Alan Kay zuen izena. 

Bien arteko DESBERDINTASUNAK:

Ezberdintasun handiena aurki dezakegu erabiltze tresnetan (e-learning ordenagailua erabiltzen du eta m-learning mugikorra).

Zalantza barik ikusi dezakegu edukiak edozein lekutan edo momentutan kontsultatu ahal duzula. Gainera, ikasketa metodogolia honek, ikasle eta irakasleen arteko komunikazioa errazten du. Beraz, ondo erabilita oso emaitzak onak izan dezakegu, horregatik ikasleak teknologia berrien erabilera egokian hezitzea ezinbestekoa da.

Jaioterri digitala

Marc Prensky 1946an New Yorken jaiotako idazle eta hezkuntza hizlaria da. Natibo digital eta etorkin digital terminoak 2001. Urtean asmatu eta munduari irekitzeagatik egin da famatua. Beste aldetik, jolas pedagogikoak zein tiro egiteko jolasak diseinatu ditu.

Natibo digitalen taldea 1990 urtetik aurrera jaiotako pertsonek osatzen duten taldea da. Internetaz eta teknologia berriez baliatuz, ia edozer gauza egiteko gai dira: ikasteko pertsonen arteko harremanak izateko, informazioa jasotzeo, jolasteko zein erosketak egiteko.

GAITASUNAK:
- Webguneen bitartes lan handiagoa egiten dute.
- Heziketa ludikoa bilatzen dute bideoen bitartes.
- Testuak baino grafikoak nahiago dituzte.
- Adi berean jarduera bat baino gehiago egiteko gai dira.

Etorkin digitalak boom digitala baino lehen jaio direnak dira. Gainera, teknologiarekin moldatzea eta aurrera egitea zailtasunak izaten dituzte.

Jaioberri digitalak

Ikasteko metodoak:
- Bilaketak egiten.
- Saiatzen eta huts egiten.
- Galderak eta dudak interneten bilatuz edo eguneroko arazoak blogetan bilatzen.

Tresnak:
- Ordenagailuak,
- Pendrives
- Konsolak
- Movila
- Tabletak
....
Erraz mugitzen direnak gazteak asko bidaitzen edo mugitzen direlako.

Pobrezia digitala. Herrialde hauetan ( India, adibidez) oso zaila da Jaioterri digitalak eta etorkin digitalak bereiztea, askotan gazteok sarbide osoa dutelako horrelako ekipoak erabiltzeko baina, maiz ez dinerez horretan trabatzen ez dituzte teknologia berriak dituzten onurak aprobetxatzen eta haien bizi kalitatea hobetu.

Dakigunez, teknologia eten gabe aldatzen eta eboluzionatzen ari da. Gainera, ikastetxetan paper garrantzitsu bat jokatzen du eta ikasgai desberdinetan egunero gero eta gehiago erabiltzen ari dira teoria azaltzeko, indartzeko (modu dibertigarri batean) eta ariketak egiteko jokoen bidez. Beraz, irakasle bezala argi eta garbi izan behar dugu elkarrekin eboluzionatu behar garela eta agertzen diren gauza berriak nola erabiltzen diren ikasi beharra izango dugu irakasle emankorra izateko. 

Esan nahi dut teknologiaa behar den bezala erabiltzen bada positibotzat hartu dezakegu baina, txarto erabiltzen bada, ondorio oso txarrak ekarri dezake. Orduan, teknologia modu seguru batean nola erabil behar duten irakatsi behar diegu. 

Konpetentzia digitala

Konpetentzia digitala hezkuntzaren oinarrizko konpetentzia bat da, eta IKTak modu sortzaile, kritiko, eraginkor eta seguru batez erabiltzean datza, ikasteko, aisirako eta jakintza-gizartean parte hartzeko.

Konpetentzia digitala 5 azpigaitasunetan banatuta dago haien artean:

1- Informazioa

2- Komunikazioa

3- Edukiak

4- Segurtasuna

5- Arazoak ebaztea

Askotan gure ikasleak klasean aspertzen dira edo zailtasun handia izaten dituzte teoria ikasteko. Gainera, ohiko moduan klaseak egiten baditugu, hau da, liburuan agertzen den teoria irakurri, gauzak garrantzitsuak (ikasi behar dutena) azpimarratu eta gero or bertan agertzen diren ariketak egiten badute, umeak motibazio galtzen dute. Beraz, gure klaseko ekintzetan teknologia sartzea umeen interesa piztuko dugu eta erosoago ikasiko egingo dute. 

Eten digitalak

Sarbide-eten digitala iktetarako sarbidearen arabera sortutako desberdintasunei buruz hitz egiteko sortutako terminoa da. 

Kontzeptuak, modu desberdinetan definitzen duten arren, orokorrean, herrialde (aberats eta pobre) eta gizataldeen (arraza, etnia, genero, bizilekuaren) artean informazioaren eta komunikazioaren teknologien (IKT) alorrean dagoen aldeari egiten dio erreferentzia, horiek lortzeko aukera, gailuen kalitate eta erabiltzeko gaitasunen inguruan batzuen eta besteen artean dauden desberdintasunei eta hori ekartzen ari den haustura sozio-ekonomikoari, hain zuzen ere.

Teknologia izateko aukera duten eta ez dutenen arteko desberdintasuna separa. Ezinbestekoa da eten digitala ixtea pertsona  guztiek sarea izateko aukera izateko.

Desberdintasunak: IKTen agerpenak eta garapenak, lan merkatuarekin lotura zuzena duen bi polo sortu ditu, alde batetik teknologiara erraztasunez erabili dezaketenak eta bestetik, erabili ezin dutenak edo zailtasun eta oztopo ugari dituztenak. Desberdintasun honen jatorria, azpiegitura eta pertsonen formakuntzatik dator. Eten digitalari buruz hitz egiten dugunean, desberdintasunei buruz ari gara, bi alderditan sailkatu daitezke, lurraldeen artean eta lurralde bereko pertsonen artean. IKTtan maila egokia lortzen ez duten lurraldeak, lehiakortasuna galduko dutela esaten da. Lurralde bakoitzaren barruan, beste maila bat aurkitu daiteke, IKTetara sarbide erraza dutenak eta ez dutenak, lehenak lan merkatuan postu eta pribilegio hobeak lor ditzakete eta bigarrenak berriz, zailtasun handiagoak izango dituzte.

• Norbera

Adostasun bat dago IKTen erabilpenaren desberdintasuna bultzatzen duena. Hauek, muga geografiko, sektore ekonomiko-sozial eta lurraldeak gainditzen dituzte. “Ezagutza” hasiera batean mundu guztiaren esku dago, baina geroz eta arrisku gehiago ditu ezagutzaren gizarte honek.

Eskolan  Ikt-ak gaur egun geroz eta garrantzi handiagoa hartzen ari da gure gizartean. Horren   adibide gisa eskoletan ikus dezakegu. Hainbat eta hainbat modu ditugu lan egiteko:   Podcastak, Moodle, Mapa kontzeptualak, Blogak... Aukera hauek gure lana errazten  dute eta ikasleen aktibotasuna garatzen du. Horrez gain, kontuan hartu behar dugu teknologia berri hauen erabilpena herrialde zehatz batzuetan bakarrik dela eta europa mendebaldean oso hedatuta daudela.

Krisiaren eragina Azken urteetako krisi ekonomikoaren ondorioz, pobreenen eta aberatsenen arteko desberdintasuna inoiz baino handiagoa da. Espainiaren kasua da Europar Batasunean alde nabarmenenak jasaten dituena. Biztanleriaren %22a pobrezia egoeran bizi da eta horrez gain, 580.000 familiek aurreko urtean ez zuten izan inolako diru sarrerarik. Hori dela eta,  herritarren heren batek onartzen du zailtasunak dituela hilabete bukaerara iristeko. Pobrezia tasen igoera honek, berarekin dakar familia horiek IKTen erabilpenerako izango duten aukera murrizketa. Hortaz, aberatsen eta pobreen arteko eten digitala ere nabarmena da.

Zergatiak

- Errekurtso falta.

- Ezagutza falta.

- Teknofobia: teknologia berrienganako beldurra.

- Ikt-a dutenek gauza asko errazago eta azkarrago egiteko aukera izango dute.

- Teknologia berri hauek eskolara eramatea oso garrantzitsua da eten digitala egon ez

dadin.

Eten digitala estatu espainiarrean

·        Generoen arabera

Generoen artean ere bada alderik. Gizonezkoek teknologia berriak gehiago erabiltzen dituzte. Estereotipoetan oinarritutako diskriminazioa da; ez berezko desberdintasun batzuen ondorio.

Cecilia Castañok bezala, generoari dagokion eten digitala ez da gizon eta emakumeen arteko berezko desberdintasunen ondorioz sortu (gezur hutsa da zientzia eta teknologiaren arloan emakumeak motz geratzen direla) dio, gaur egungo gizartean indarrean dauden baloreengatik baizik. Beraz, bai Dafne Sabanesek bai Cecilia Castañok, teknologia berrietan emakumearen presentzia areagotzeko askoz ere esparru zabalagoa hartzen duten baloreak aldatu behar direla azpimarratu dute. Horretarako, txikitatik hasi behar da lanean. Neskatilak, andereñoak eta amak teknologiarekin eroso sentitzeko ez da nahikoa eskolak ordenadorez hornitzea. "Ohiturak, giroa eta mezuak" aldatu behar dira, "kultura teknologikoa", azken finean.

Web 1.0, Web 2.0 eta Web 3.0

World Wide Web-a, “Web” bezala ezagutzen da eta interneten eskuragai dauden hipertestuen loturaren  bidez interkonektatuta dauden dokumentuen sistema bat da.

Web nabigatzaile batekin, web-orriez osatutako webguneak ikusten dira, hauek multimedia-eduki desberdin asko izan ditzakete, eta orrialde horietan zehar hiperestekak erabiliz nabigatzen da.

Web askea 1989-1990an garatu zen  Tim Berners-Lee eta Robert Cailliau-ek  Ikerketa Nuklerarrerako Europako Antolaketan lan egiten ari ziren bitartean.

Web-aren sortzaileak (Tim eta Robert) asmatu zuten lehenengo zerbidorearekin daude. Zerbidorea sare infromatikora konektatuta dagoen konputadorea da eta sarearen bitartez beste konputagailuei datuak, programak etab. bermatzen dizkie.

Web 1.0, 60. hamarkadan hasi zen testuko nabigatzaileekin soilik→ ELISA (sortu zen lehenengoa), internet explorer eta netscape. Web 1.0  izaera dibulgatzailea zeukan, orduan, dokumentu eta informazio kulturala kargatzen hasi zen. Komunikazioari dagokionez gizartearen lorpen garrantzitsuena izan da.

Bere izaera noranzko bakarrekoa zen, eduki estatikoen gainean eginda. Web estatikoa denez irakurtzeko soilik balio du, erabiltzaileak ezin du interakziorik egin web-orrialdeekin (iruzkinik, erantzunik eta aipurik ez). Geroago HTML formatua erabiltzen hasi zen, web-orrialdeak erakargarriagoak egin zituena.

Web 2.0 Tim O’Reilly-k sortu zuen 2004an bigarren belaunaldiari adierazteko, erabiltzaile-komunitateetan eta zerbitzu sorta berezian oinarrituta, hala nola, sare sozialetan eta Web 2.0 “web sozial” bezala ere ezagutzen da. Web 2.0 Interneten bilakaera da, non erabiltzaileak pasiboak izateari uzten duten erabiltzaile aktiboak izateko.

Haren erabiltzaileek ez daude web orriak erabiltzera mugatuta, modu honetan, sarean parte hartzen dute hots, informazioa jasotzen, komunikatzeko eta ezaguerak sortzeko gai dira. Eduki berriak sortzen dituzte eta eguneroko erabiltzeko material, ikuspegi zein erabilera berriak asmatzen dituzte.  Hau guztia bermatzeko lantresnak sortu ziren, besteak beste: Blogak, Wikiak (wikipedia adibidez), RSS irakurleak, Flickr, Youtube...

Web 3.0 erabileraren bilakaera eta bide desberdinetako sareen interakzioa deskribatzeko erabiltzen de neologismoa da.

Web 3.0 terminoa 2006an agertu zen lehenengo aldiz Jeffrey Zeldman-en artikulu batean, 2.0 webaren inguruko kritikaria baita.

Erabiltzaileek eta ekipamenduek sarean hizkuntza natural baten bitartez, softwareak interpretatuta,  elkarrekin harremandu daitezke.

Web 3.0-k sarearen transformazio datu-base batean hurrengoa barne hartzen du: browser aplikazioen bidez eskuragarriak diren edukiak, adimen artifizialeko teknologiak, web semantikoa, Web Geoespaziala eta 3D Web-a.

Azaldutako guztia sakondu ondoren, hori barneratzeko beharrezkoa da laburpentxo bat egitea.

WEB 1.0 laburtuko luketen hitzak ondorengoak izango lirateke.

• Soilik irakurketa
• Gaitasun indibiduala (soilik adituentzako)
• Kontrola
• Jarrera pasiboa
• Inpertsonala
• Egina ematen du
• Opakutasun

WEB 2.0 laburtuko luketen hitzak ondorengoak izango lirateke.

• Irakurketa, idazkera, kolaborazioa
• Gaitasun kolektiboa (jendetzaren jakituria)
• Askatasuna, autoerregulazioa
• Elkarrizketa, inplikazioa
• Gizatiar, pertsonala, informala
• Zuk egin behar duzu
• Gardentasuna

WEB 3.0 laburtuko luketen hitzak ondorengoak izango lirateke.

• “Hodeia”
• Ez dago zertan ordenagailua erabili behar interneten sartzeko.
• Segurtasu bat bermatzen dute

Oraintxe ikusi dugun bezala, Web bakoitzak hezkuntzari dagokionez, ezaugarri ezberdinak ditu. Web bakoitza garai bakoitzari dagokio, eta beraz hezkuntza dagoen garaira egokitu behar da. Hezkuntzan momentu horretan dagoen Web motara egokitzeko, azkenengo teknologian barneratuta egoteko. Gainera eskoletan IKTak ez dira asko erabiltzen eskoletan, gauden garairako behintzat, edo ez dira era egokian erabiltzen.

JAKINTZAREN GIZARTEA

Jakintzaren gizartea kontzeptua 1969. urtean erabili zen lehenengo aldiz; Peter Druckerek sortua. Filosofoak (1969) honela definitzen zuen jakintzaren gizartea: bere garapenerako ezagutza sortu, garatu, zabaldu eta partekatzea xede dituen gizartea.

Unescoren arabera (2005), jakintzaren gizartea informazioaren gizartea baino harago doa, gizartearen transformazio sozial, kultural eta ekonomikoaren euskarria baita. Gainera, pertsona guztientzako informazioa, adierazpen-askatasuna eta aniztasun linguistikoa izateko aukera ematen du.  

Hortaz, ezinbestekoa da informazioa eta ezagutza ondo bereiztea. Informazioa ezagutzarako baliabidea da eta gertaerez nahiz egoerez osatuta dago. Ezagutza, ordea, testuinguru baten barne, helburu bat lortzeko egiten den gertaera horien interpretazioa da (Rendón, M. A., 2005).

Davidek eta Forayrek (2002) jakintzaren gizartearen ezaugarri nagusiak hiru direla diote; ezagutzen sorreraren abiadura, berrikuntza ekintza dominantea izatea eta jakintzarako tresnen iraultza. Egun nor bere jakintzaren eragile eta antolatzailea da. Bestetik, eskura ditugun baliabideek ezagutza abiadura handiz eta denbora tarte laburrean eraikitzeko aukera ematen digute. Hori horrela, gizarte honen oinarriak; informazioaren digitalizazioa, iturri audiobisualen hedapena, sare telematikaren zabalkuntza eta produkzio tresnen robotizazioa dira. Horiek guztiak teknologia berrietatik eratorriak dira. Alegia, informaziorako sarbiderako tresnen, euskarrien eta kanalen multzotik.

Jakintzaren gizartearen ibilbidea 60. hamarkadan hasi eta gaur egun luzatzen jarraitzen duela esan daiteke. Garai hartan telebista sortu zen, horrela, informazioaren hedapena sustatu zelarik. 70. hamarkadan internet-a esparru militarrean erabiltzen hasi zen. 80. hamarkadan gizartean PC-aren erabilpena orokortu zen eta hurrengo hamarkadan arlo guztietan sarearen erabilpena handitzen da (UNESCO, 2005. 63orr.).

Gizartearen jakintzak berarekin gauza onak ekarri ditu, besteak beste, lan berriak (robotika, informatika…) hedatzeaz gain, etxetik lan egiteko aukera sortu da. Bestetik, teknologiaren erabileraren normalkuntzak informazioaren globalizazioa ekarri du; hots, informazioa mundu guztiaren esku dago. Aldaketa positibo hauek direla eta, bizi-kalitatea asko hobetu da.

Teknologiek, besteak beste, internetek gure eskolatik gizarteak ekoizten duen informaziorako sarbidea eskaintzen digu. Baina informazioaren gehiegizko ugaritasunak ezjakintasuna dakar. Horregatik, etorkizuneko hiritarrak hezteko alfabetatzeko modua birplanteatu beharra dago teknologiak modu intelektual, kritiko, etiko eta koherente batean erabil ditzaten.  Oro har, ezagutzarako sarbiderako hormak jausi dira, egun ikasketa espazio fisiko eta birtualak sare bakar batean elkartzen dira. Ezagutza edozein lekutan eta edozein momentutan eraiki daiteke. Ezagutza denon esku egon arren, ezagutzarako espazioak sortzeko eta espazio horietan beharrezko baliabideak (informazioa, teknologiak, iturriak…) baliagarriak izateko prestakuntza jaso eta garatu behar da.

INTERNET

Teknologia berriak edo IKT (Informazioa eta Komunikazioaren Teknologiak) izenekoak gure bizitzan sartu dira Interneti esker. Medikuntza, heziketa, merkataritza ala aisialdiari aplikaturiko teknologia berriez hitz egiten denean, neurri handi batean, arlo hauetako edozeinetan Internet erabiltzea esan nahi du.

ZER DA INTERNET?

Interneti deitzeko erarik ohikoena sarea da. Internet mundu osoan zehar interkonektaturiko ordenagailu-kopuru handi batez osaturik dago, telekomunikazio azpiegitura zabal baten bitartez, eta mota desberdinetako informazioa trukatzea posible egiten du: testua, irudiak, soinua, etab.

NOLA DAGO OSATUTA SAREA?

Bi eratako ordenagailuak ditugu: bezeroak eta zerbitzariak.

• Bezeroa, zerbitzari izeneko beste sistema indartsuago baten zerbitzuak jasotzen dituen ordenagailua da.
• Zerbitzariak ordenagailu bezeroentzat funtzio komunak administratzeaz arduratzen den ordenagailua da. Zerbitzariek informazioa biltegiratzeko eta prozesatzeko gaitasun handiagoa dute.

NOLA KONEKTATZEN DA INTERNET?

• Kobrezko kablea: sistema telefonikoak erabili ohi duena da.
• Kable ardazkidea: kobrezko kableak baino kapazitate handiagoa dauka eta interferentziekiko sentiberatasun gutxiago dauka. Bere erabilera ohikoena kable bitartezko telebista da.
• Zuntz optikoa: beirazko zuntz-filamentuek osatzen dute. Transmisio-abiadura handiagoa ahalbidetzen du.
• Sateliteak: mikrouhin-labe eta telefono mugikorren sistemekin bezalaxe, informazioa airez joaten da uhinen bitartez.

INTERNET ETA HEZKUNTZA

Eskolek IKTen erabilera sustatzen dute, eta horretarako baliabideak martxan daude. Euskal Herriko ikastetxe gehienetan Internet konexioa dago. Baina, bere erabilera oraindik ez da hainbestekoa. Adibidez,Web 2.0 delakoak ere zeresan handia du ikaskuntza prozesuetan eta eskolan.

Zer da web 2.0?

Interneteko erabiltzaileak ikusle hutsak izatetik parte-hartzaile izatera pasatzeko aukera handiagoa dute web 2.0k eskaintzen dituen tresnei esker. Web 2.0k, beraz, teknologiaz gain jarrera aldaketa batzuk ere bultzatu ditu:

• Ikusle izatetik eduki sortzaile izatera jauzi egiten laguntzen du.
• Elkarrekintza eta parte-hartzea bultzatzen ditu.
• Erraza, erabilgarria eta irekia denez, edukiak azkar eguneratzen eta ugaltzen dira.
• Erabiltzailea tresnaren parte bilakatzen da, eta etengabe ikasten eta hobetzen du.

Web 2.0 aplikazioak hezkuntza alorrean:

• Ikasleak teknologia berrietara hurbiltzeko era dibertigarria, sinplea eta eraginkorra izan daiteke.
• Oso tresna onak izan daitezke hizkuntza idatzia zein komunikazio ahalmena hobetzeko.
• Ikasleen analisirako eta kritikarako gaitasunak indartu ditzakete, baita irakasgaian parte-hartzea ere.
• Ikaskideen arteko erlazioa sendotzeko balio dute eta ikasleen eta irakasleen arteko elkarrekintza indartu dezakete.
• Unibertsitate, eskola edo ikastola ezberdinen arteko harremanak ahalbidetzeko tresna egokiak izan daitezke.
• Sindikazioari esker informazioaren aukeraketa propio bat egiteko aukera ematen da. Aukeraketa horri esker, balio kritikoak eta pentsamenduaren garapena sustatu daitezke.

Parte-hartzea, elkarlana, informazio trukea, ezagutzaren hedapena denon onerako dira eta IKT-ak joera horiek bideratzeko erraztasun handiak ematen dituzte. Teknologia guztien atzean ez dago ideia teknologiko soil bat, hezkuntza ireki eta parte-hartzaileago baterako urratsak emateko tresnak dira.

Irakasleak, erabilera egokiak sortzen lagundu behar dio ikasleari. Ikaskuntza garrantzitsuak bultzatu behar ditugu: iturri fidagarriak ezagutzen, informazioa egiaztatzen eta informazio horren aurrean kritikoak izaten erakutsi beharko diegu. Orain arte informazioa argitaletxeek egiaztatzen zuten; hemendik aurrera irakasleek eta ikasleek ere horri ekin beharko diote.

Arriskuak ezagutu behar dira, eta horiek saihesteko moduak bilatu. Baina, batez ere, tresna horien onurak ezagutu eta horietaz baliatu beharko dugu.